- زمان بازدید: هر روز به جز جمعه از 8 الی 14 و از 16 الی 19.
- آدرس دقیق: خراسان رضوی، مشهد، محله قبر میر، خیابان نواب صفوی، راسته حوض مسگران، کوچه داروغه.
اهمیت موقعیت سیاسی فرهنگی و مذهبی شهر مشهد در دوران مختف تاریخی باعث شده است که بناهای تاریخی بسیاری در خیابان‌های مشهد به یادگار بماند. خانه تاریخی داروغه مشهد نیز از بناهایی است که دیدن آن خالی از لطف نیست. اگر به شهر مشهد سفر کردید، در کنار زیارت از حرم امام رضا (ع) بازدید از بناهای تاریخی این شهر را نیز در برنامه سفر خود بگنجانید.
تاریخچه خانه تاریخی داروغه مشهد
خانه تاریخی داروغه مشهد در اواخر دوره قاجار و به دستور یوسف خان هراتی، که در آن زمان داروغه شهر بود، ساخته شد. پس از دوران مشروطه، یوسف خان هراتی به اولین رئیس نظیمه آن دوران تبدیل شد. خانه او امروزه به یکی از آثار ملی ایران تبدیل شده است.
یوسف خان هراتی این خانه را برای سکونت و همچنین اقامت و پذیرایی از مهمانان خویش ساخت. خانه داروغه تا اوایل دهه 60 خانه‌ای مسکونی بود و پس از آن ورثه خانه آن جا را به یکی از هیئت‌های شهرستان مبید یزد فروختند تا از ان جا به عنوان یک حسینیه استفاده شود. پس از چندی این خانه‌ی معروف به دست فراموشی سپرده شد و حتی بخش‌هایی از آن نیز تخریب شد تا در سال 1394 این خانه مرمت یافته و نامش دوباره بر سر زبان‌ها افتاد. خوب است بدانید که مرمت این مکان تاریخی مبلغی در حدود 1.000.000.000 تومان هزینه دربرداشت.
تزئینات به کار رفته در معماری خانه تاریخی داروغه مشهد
اگر طراح و معمار هستید، تزئینات استفاده شده در معماری این خانه توجه شما را به خود جلب خواهد کرد. از آن‌جایی که معماری این خانه به معماری‌های روسی شباهت بسیاری دارد، تزئینات مرتبط به این معماری را به وفور در این خانه می‌توان دید. در آن زمان عناصر مختلفی از معماری کشورهای خارجی وارد معماری ایران می‌شد، از این رو وجود این المان‌ها در خانه داروغه مشهد تعجب‌برانگیز نیست. از خاص‌ترین المان‌های معماری روسی می‌توان بخش تراس و پله‌های دوطرفه ساختمان را نام برد که در ابتدای ورود به این مکان دیده شده و چشم بازدیدکننده‌ها را به خود خیره می‌کند. از دیگر عناصر معماری روسی که در این بنای قدیمی می‌توانید مشاهده کنید، مجسمه‌های گچی شیر، فرشته و سر انسان، آجرهای قالبی، تزئینات چوبی در سقف و کاشی‌های هفت رنگ هستند.
ویژگی‌های خانه تاریخی داروغه مشهد
خانه تاریخی داروغه مشهد زیربنایی حدود 1100 متر دارد و معماری آن به معماری سه طرف ساخت شهرت دارد. در سه ضلع شمال، شرق و جنوب حیاط این بنا ساختمانی دوطبقه قرار دارد که ضلع شمالی و ضلع جنوبی آن نشیمن و ضلع شرقی آن غلام رو نام دارد و هر سه این ضلع‌ها به هم مرتبط هستند.
این بنای باستانی از بخش‌های مختلفی تشکیل شده است که به خاص بودن این مکان می‌افزایند. به طور مثال برای اولین بار در شهر مشهد حمام خصوصی و شومینه در خانه‌ای ساخته شد. در آن زمان مردم شهر در خانه‌هایشان حمام خصوصی نداشتند و از حمام عمومی شهر برای نظافت خود استفاده می‌کردند.
از ویژگی‌های جالب توجه این خانه حیاط‌های تابستان‌نشین و زمستان‌نشین است. معماری خاص این دو بخش خانه داروغه مشهد را به مکانی منحصر به فرد تبدیل کرده است. در بخش تابستان‌نشین حوض آب و اتاق‌های بادگیری وجود دارد که اهالی خانه را از گرمای تابستان نجات می‌دادند. در بخش زمستان‌نشین نیز مطبخ و بخاری‌های دیواری وجود دارد که به گرم کردن خانه کمک می‌کند. مطبخ را می‌توان از خاص‌ترین بخش‌های معماری این بنا دانست زیرا وجود آن در طبقه زیرین به گرم کردم بخش زمستان‌نشین کمک بسیاری می‌کرده است. به طور کل در این دو بخش از خانه می‌توان دید که چگونه بدون صرف هزینه‌های خاص و تنها با استفاده از انرژی باد، آب و آفتاب سرمایش و گرمایش خانه تامین می‌شده است.
از دیگر قسمت‌های این خانه می‌توان به نانوایی دوطبقه، سرداب، مطبخ خانه و حوض آب جاری سنتی اشاره کرد.
چگونه از خانه تاریخی داروغه مشهد دیدن کنیم؟
برای بازدید از این خانه قدیمی و زیبا باید به خیابان صفوی، راسته حوض مسگران، کوچه داروغه بروید. خانه داروغه مشهد در نزدیکی حرم مطهر قرار دارد و در صورتی که در هتل‌های نزدیک به حرم اقامت دارید، برای رفتن به این مکان مشکل خاصی نخواهید داشت. از آن‌جایی که از حرم تا خانه تاریخی داروغه مشهد راه بسیاری نیست، با چند دقیقه پیاده‌روی می‌توان به این مکان رسید ولی اگر علاقه‌ای به پیاده‌روی نداشتید می‌توانید از ایستگاه اتوبوس درون شهری کمک بگیرید. بدین منظور در خیابان نواب سوار اتوبوس شوید و در اولین ایستگاه پیاده شوید. در راسته بازار مسگران می‌توانید به کوچه داروغه برسید. همچنین اگر در هتل‌هایی دور از حرم مطهر اقامت دارید، وسایل نقلیه مختلفی برای رفتن به خانه داروغه مشهد وجود دارد که می‌توانید از هر کدام از آن‌ها استفاده کنید. اگر با ماشین شخصی نیز به این مکان آمده‌اید، بعد از خیابان نواب صفوی وارد خیابان شارستان شوید، و از آن جا خود را به پارکینگ خیابان شارستان برسانید. همچنین می‌توانید از پارکینگ روباز مرکزی در خیابان نواب 11، پارکینگ روباز بازار مرکزی در خیابان هفده شهریور و پارکینک سرپوشیده معین در نواب صفوی 4 استفاده کنید.
خوب است بدانید خانه تاریخی داروغه مشهد هر روز به جز جمعه‌ها از ساعت 8 صبح تا 2 بعدازظهر و از ساعت 4 بعدازظهر تا 7 عصر پذیرای بازدیدکنندگان است. گفتنی است در صورت داشتن کارهای اداری بهتر است تا قبل از ساعت 2 بعدازظهر به این مکان بروید، زیرا پس از این ساعت تنها نگهبانان در این مکان حضور دارند.
مهناز زارع