- مدت پیشنهادی بازدید: 1 تا 2 ساعت
- ساعت دسترسی: همه روزه 24 ساعته
- هزینه ورودی: رایگان
شاید یکی از پر آوازه ترین بناهای تاریخی اصفهان برای کسانی که نام اصفهان را شنیده اند، سه و سی پل یا پل الله وردی خان باشد که قطعا یکی از شاخص ترین جاهای دیدنی اصفهان به شمار می رود و از آثار تاریخی متعلق به دوران سلطنت شاه عباس کبیر است. این پل روی رودخانه زاینده رود واقع شده است و آن را یکی از شاهکار های معماری آن دوران می دانند. شما فقط کافیست که یک عکس سلفی با پشت زمینه این پل بگیرید و خاطرات اصفهان را برای خود ابدی کنید. ولی نکته بدی که در این میان باعث دل خون شدن ما می‌شود خشک شدن رودخانه زاینده رود است که در دهه گذشته مرتب در حال خشک شدن بوده است.
متاسفانه امروزه با خشک شدن آب زاینده رود این پل دیگر حال و هوای سابق را ندارد. یکی از زیبایی های این پل منعکس شدن تصویر آن در آب زاینده رود بود.اما همچنان یکی از آثار تاریخی زیبا و بی‌نظیر شهر اصفهان است. همچنان نیز همه گردشگرانی که به شهر اصفهان سفر می‌کنند، زمانی را برای دیدن این پل تاریخی در نظر می‌گیرند.
تاریخچه سی و سه پل
پل سی و سه پل یکی از پل های تاریخی اصفهان بوده که دارای 295 متر طول و 14 متر عرض است. ایده اولیه ساخت پل سی و سه پل، مربوط به سال 1008 هجری قمری می‌شود. این سال مربوط به دوازدهمین سال حکومت شاه عباس اول است. ساخت آن در سال 1011 توسط الله وریخان تکمیل شد. این پل توسط الله وردی خان اوندیلادزه گرجی، یکی از سردار های شاه عباس ساخته شده است. یکی از مواردی که در مورد این پل گفته می شود این است که چون الله وردیخان اصالتا گرجی بوده است و سی و سه الفبای گرجی داریم به همین علت این پل سی و سه پل دارد. اما این مورد به این دلیل که در ابتدا این پل 40 دهانه داشته است رد می شود.
نقشه اصلی ای که در زمان شاه عباس برای شهر اصفهان کشیده شد، چهارباغ بود. به این شکل که از دو محور عمود بر هم تشکیل می شد. با ساخت سه و سه پل محور های اصلی این نقشه به هم متصل می شدند. در اصل برای متصل کردن چهار باغ عباسی به چهار باغ بالا، باغ هزار جریب، عباس آباد و محل جلفا ساخته شده است.
معمار پل سی و سه پل، پدر کسی بود که مسجد شیخ لطف الله را در نقش جهان اصفهان بسیار زیبا ساخته است. او استاد حسین بنا اصفهانی بود. استاد حسین بنا اصفهانی اولین کسی بود که ایده ساخت پل عریض را داد وو قبل از او کسی این ایده را مطرح نکرده بود.
مصالحی که در ساخت این پل استفاده شده است مصالحی همچون سنگ، ملات ساروج، گچ و آجر است. استفاده از این مصالح در نظر کارشناسان میراث فرهنگی و زمین شناسی دلیل استحکام و دوام این پل در دراز مدت است. این پل زیبا و حیرت برانگیز طولانی ترین پل بر روی زاینده رود نیز محسوب می‌شود.
در زمان سلطنت شاه عباس، سی و سه پل 40 دهانه داشت. با کاشت درختان و به مرور زمان بعضی دهانه ها متروکه شدند. شهردار اصفهان در سال 1330 که فردی به نام مصطفی خان مستوفی بود، زمین های اطراف پل را آزاد کرد و دیواری سنگی در قسمت شمالی پل ساخت که هنوز آثار آن پا برجا ست.
این پل پس ساخته شدنش با نام های مختلفی از آن یاد شده است. از جمله نام هایی که به این پل داده شده است می‌توان به پل شاه عباسی، الله وردی خان، جلفا، چهل چشمه، سی و سه چشمه اشاره کرد. در زمان های قدیم مجسمه ای از رضا شاه که سوار بر اسب بوده در ابتدای این پل قرار داشته که امروزه آثاری از آن موجود نیست. این پل محل برگزاری بسیاری از جشن ها نیز مانند جشن آب پاشان، خاج شویان ارامنه بوده است.
جشن خاج شویان یکی از جشن های مسیحیان است. افراد پیرو دین مسیحی معتقدند که حضرت مسیح در این روز غسل تعمید داده شده است. به همین دلیل تمامی آب های جاری را در این روز مقدس دانسته و در آن ها شنا می‌کنند.در زمان صفویه، ارامنه این مراسم را در تاریخ 24 دی ماه مصادف با 13 ماه ژوئیه برگزار می‌کردند. در آن زمان این افراد حق عبور از پل را نداشتند و فقط می‌توانستند به میدانی که در ابتدای آن قرار دارد بروند.
جشن آبریزان و یا آب پاشان که از دیگر جشن هایی است که در پل سه و سه پل برگزارمی‌شده است، به اینگونه بوده است که شاه، بزرگان، شعرا و همه مردم در این پل جمع می‌شدند. زمان برگزاری این جشن 13 تیر هر سال بوده است. در این جشن مردم بر روی یکدیگر آب و گلاب می‌ریختند و اینگونه در این مراسم شرکت می‌کردند.
از دیگر جشن هایی که محل برگزاری آن پل سی و یه پل بوده است می‌توان به نوروز اشاره کرد. این جشن 7 شبانه روز در کنار پل گرفته می‌شد. در این روز ها مردم پل را چراغانی می‌کردند و بعضی وقت ها به دستور شاه عباس آن را گل باران می‌کردند.
از علت هایی که این پل رو به تخریب است می‌توان به حفر تونل مترو در 40 متری زیر زمین سی و سه پل اشاره کرد که باعث نشسته آن شده است اشاره کرد. همچنین خشک شدن آب زاینده رود نیز باعث شده تا این آثار تاریخی بی نظیر در معرض نابودی قرار بگیرد.
