کاخ موزه سعد آباد یکی از جاهای دیدنی تهران است که در منطقه دربند در زمینی به مساحت ۱۱۰ هکتار بنا شده است. مجموعه سعد آباد شامل کاخ، چشمه‌سار، باغ، قنات و جنگل می‌باشد که چندین دوره مهم تاریخی را سپری کرده است. اولین کاخ در سعد آباد در دوران قاجاریان بنا شد سپس در کودتای سال ۱۲۹۹ شمسی محل استقرار پهلویان بود. در زمان حکومت پهلوی اول چند کاخ به مجموعه اضافه شد و محل زندگی ملکه‌ها، شاهزاده‌ها و شاه بود. پس از انقلاب، تمام کاخ‌ها تبدیل به موزه شدند و تنها دو کاخ در اختیار نهاد ریاست جمهوری است که برای پذیرایی از مهمانان خارجی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
بنا‌های مختلف در مجموعه سعد آباد
کاخ سعد آباد در ابتدا به عنوان استراحتگاه تابستانی شاهان قاجار در نظر گرفته شده بود ولی در زمان پهلویان به عنوان اقامتگاه دائمی این دودمان مورد استفاده قرار گرفت. حدود ۱۸ کاخ در مجموعه سعد آباد وجود دارند که در ادامه تعدادی از آنها را به صورت اجمالی معرفی می‌کنیم.
کاخ بهمن
یکی از زیباترین کاخ‌های مجموعه کاخ بهمن است که برای سکونت بهمن فرزند غلامرضا پهلوی ساخته شد. در سال ۱۳۸۲ این کاخ به عنوان دفتر یونسکو در ایران انتخاب شد ولی در حال حاضر دفتر مدیریت موزه است.
کاخ احمد شاهی
قدیمی‌ترین بنا در مجموعه سعد آباد کاخ احمد شاهی است که به دستور احمد شاه در اواخر دوره سلطنت او ساخته شد ولی احمد شاه هیچگاه نتوانست در این کاخ سکونت داشته باشد.
کاخ سبز سعدآباد
کاخ سبز یکی از زیباترین کاخ های ایران و جاهای دیدنی تهران است که در گذشته با عنوان کاخ شهوند شناخته می شد و هم اکنون با عنوان «کاخ موزه سبز» از آن یاد می‌شود. در نمای این بنا از سنگ‌های سبز منحصر به فردی استفاده شده که آنها را از معادن خمسه زنجان آورده اند. به کار بردن همین سنگ ها باعث شده تا این ساختمان نام کاخ سبز نامیده شود. این بنا، اولین کاخ مجموعه سعدآباد است که در زمان پهلوی به بهره برداری رسید و اکنون به عنوان یکی از جاهای دیدنی تهران در مجموعه سعدآباد شناخته می شود. از جنوب این ساختمان می توان شاهد چشم اندازی از تهران بود. بخش های مختلف کاخ سبز شامل: پلکان ورودی و سرسرا، زیرزمین کاخ سبز، اتاق غذاخوری، ناهارخوری خصوصی، اتاق انتظار، اتاق خواب، تالار آیینه، دفتر کار پهلوی اول می‌باشد که دیدن هر کدام از این بخش ها خالی از لطف نیست.
کاخ سفید
بزرگترین کاخ در مجموعه سعدآباد کاخ سفید است که به دلیل نمای سفید رنگ آن به این نام شناخته می‌شود. کاخ سفید در سال ۱۳۱۰ به دستور رضا شاه پهلوی ساخته شد و برای انجام مراسم تشریفاتی و پذیرایی از مهمانان نزدیک به دربار مورد استفاده قرار گرفت. در زمان پهلوی دوم، کاخ سفید استراحتگاه تابستانی شاه و همسرش فرح بود که در بسیاری از مواقع برای پذیرایی از میهمانان کاخ سفید را انتخاب می‌کردند. کاخ سفید دارای ۱۰ سالن تشریفاتی و یک سفره‌خانه به مساحت ۲۲۰ متر مربع است. بهترین استادان زمان، برای تزیین نما و آینه‌کاری‌ها در سرسرا‌ها به کار گماشته شدند که نتیجه آن یکی از زیباترین کاخ‌های ایران شد همچنین دیوار‌های کاخ با نقاشی‌هایی از شاهنامه تزیین شده است. مبلمان، لوستر‌ها و چلچراغ‌ها، پرده‌ها و فرش‌ها از جمله نفیس‌ترین اشیاء در مجموعه سعد آباد هستند.
موزه آب
موزه آب یک ساختمان در بخش مرکزی مجموعه سعدآباد است. این ساختمان در زمان قاجار ساخته شد و در زمان پهلوی دوم الحاقاتی به آن صورت گرفت. محمدرضا شاه پهلوی این ساختمان را به عنوان دفتر کار خود انتخاب کرد که در آن با مراجعین ملاقات می‌نمود سپس این بنا به تیمسار کسرایی تحویل داده شد تا به عنوان دفتر ریاست حفاظت ارتش مورد استفاده قرار بگیرد. در حال حاضر در موزه آب، اشیاء و ادواتی که به نوعی به آب ارتباط داشتند نگهداری می‌شود و اداره آن به عهده سازمان گنجینه آب ملی ایران تحت نظارت وزارت نیرو می‌باشد.
موزه استاد بهزاد
در حال حاضر در این موزه آثار مینیاتور استاد بهزاد به نمایش گذاشته می‌شوند در واقع برای اولین بار در سال ۱۳۷۳ به مناسبت صدمین سالگرد تولد استاد بهزاد این نمایشگاه افتتاح شد. قدمت ساختمان موزه به زمان قاجار و پهلوی اول می‌رسد که رضا شاه آن را به عنوان دفتر کار خود انتخاب کرده بود و با نام کاخ کریاس شناخته می‌شد. در زمان پهلوی دوم کاخ برای سکونت ولیعهد مورد استفاده قرار گرفت و آن را به نام کاخ ولیعهدی می‌شناختند.
موزه مردم شناسی کاخ سعدآباد
موزه مردم شناسی شامل اشیاء و نقاشی‌هایی از دوران مختلف زندگی بشری است که در کاخ شمس پهلوی قرار گرفته است. شمس خواهر بزرگ‌تر محمدرضا شاه بود که در این کاخ سکونت داشت.
موزه استاد آبکار سعدآباد
استاد کلارا آبکار یک هنرمند ایرانی ارمنی تبار بود که آثاری از تذهیب و مینیاتور پدید آورد. این استاد هیچ کدام از آثار هنری خود را نفروخت و در سال ۱۳۷۵ شمسی درگذشت. در حال حاضر می‌توانید برخی آثار ارزشمند او را در موزه استاد آبکار در مجموعه سعدآباد مشاهده کنید.
موزه آلبوم‌های سلطنتی و اسناد
ساختمان موزه اسناد یکی از قدیمی‌ترین ساختمان‌های مجموعه سعدآباد است که در زمان پهلوی اول ساخته شد و در زمان پهلوی دوم به آن الحاقاتی شکل گرفت. در زمان پهلوی دوم ای ساختمان برای اِسکان گارد شاهنشاهی یا گارد جاویدان مورد استفاده قرار می‌گرفت که وظیفه حفاظت از کاخ و خاندان سلطنتی را داشتند. در حال حاضر مجموعه ارزشمندی از عکس‌ها، فیلم‌ها و اسناد دست نوشته از شاهان پهلوی در موزه آلبوم‌های سلطنتی در معرض دید عموم قرار دارد.
ساعات بازدید از کاخ سعد آباد
- نیمه اول سال، همه روزه از ساعت ۹ تا ساعت ۱۸:۴۵، فروش بلیت تا ساعت ۱۷
- نیمه دوم سال، همه روزه از ساعت ۸:۳۰ تا ساعت ۱۷، فروش بلیت تا ساعت ۱۵:۳۰
- ساعات کار بخش اداری از ۸ تا ۱۴:۳۰
کاخ موزه سعد آباد در روز‌های زیر تعطیل است:
- سالروز شهادت حضرت امام علی (ع)
- سالروز شهادت حضرت امام جعفر صادق (ع)
- سالروز شهادت پیامبر اکرم (ص) و امام حضرت حسن (ع)
- سالروز رحلت امام خمینی (ره)
- تاسوعای حسینی
- عاشورای حسینی
آدرس: تهران، خیابان ولیعصر، خیابن شهید فلاحی، انتهای خیابان شهید کمال طاهری.
