- ساعات بازدید: همه روزه از ساعت 8 صبح تا 9 شب.
- آدرس: استان فارس، شیراز، انتهای خیابان بوستان، کنار باغ دلگشا.
درست است که بسیاری از افراد شهر شیراز را با حافظیه می‌شناسند ولی از آرامگاه سعدی، شاعر بزرگ ایرانی در این شهر نیز نباید غافل شد. این آرامگاه در سال 1353 در شمار آثار ملی ایران به ثبت رسدیه است و در حال حاضر یکی از مهم‌ترین آرامگاه‌های غیر مذهبی در کشورمان به شمار می‌رود. در ادامه به معرفی سعدیه و تاریخچه آن پرداخته‌ایم پس در ادامه با ما همراه باشید.
سعدیه کجاست؟
آرامگاه سعدی که به سعدیه معروف است، در شهر شیراز و در نزدیکی باغ دلگشا واقع شده است. نکته قابل توجه در رابطه با این مکان این است که در گذشته سعدی در همین مکان زندگی می‌کرده است. این شاعر بزرگ در شهر شیراز متولد شده است. اوضاع نا به سامان ایران در دوران جوانی سعدی موجب آن شد این شاعر جهانگردی خود را شروع کند. سعدی در این جهانگردی که 30 سال طول کشید به هندوستان، مصر، حبشه، شمال آفریقا و شهرهای خاور نزدیک و خاورمیانه سفر کرد. روایت‌هایی که در گلستان و بوستان سعدی نیز آمده است بسیاری نشات گرفته از تجربیات وی در جهان‌گردی‌اش بود.
تاریخچه سعدیه
در ابتدا در قرن 7 خواجه شمس الدین محمد صاحب‌دیوانی که وزیر آباقاخان بود، دستور ساخت مقبره‌ای بر روی قبر سعدی را داد. پس از مدتی و در سال 998 آرامگاه این شاعر بزرگ به دستور یعقوب ذوالقدر، حاکم آن زمان فارس تخریب شد و اثری از آن باقی نماند تا در سال 1187 عمارتی ملکوتی به دستور کریم‌خان زند در این مکان ساخته شد. این مکان در دوره قاجاریه و در سال 1301 به دستور فتحعلی خان صاحب دیوان مرمت شد. بنای ساخته شده به دست کریم‌خان تا سال 1327 پابرجا بود تا زمانی که بنای جدید امروزی ساخته شد.
معماری سعدیه
در سال 1239 به دستور علی اصغر حکمت و انجمن آثار ملی ایران، بنای پابرجا مانده از دوره زندیه تخریب شده و شروع به ساختن بنای امروزی آرامگاه سعدی کردند و در اردیبهشت ماه سال 1331 این بنا افتتاح شد. معماری آرامگاه سعدی به دست محسن فروغی و با همکاری علی اکبر صادق طراحی شد. این دو معمار از معماران مدرنیستی بودند که با الهام گرفتن از معماری سنتی ایرانی این بنا را طراحی کردند. گفتنی است طرح بنای امروزی اقتباس شده از کاخ چهلستون است و ترکیبی از معماری سنتی و مدرن در آن دیده می‌شود. خوب است بدانید که ورودی زیبای سعدیه به دست طراحی فرانسوی به نام ندره گدار طراحی شده است.
در این مجموعه سنگ قبر سعدی در وسط عمارتی هشت ضلعی قرار دارد. سقف این عمارت توسط کاشی‌های فیروزه‌ای رنگی تزیین شده است. در هفت ضلع این عمارت هفت کتیبه وجود دارد که بخش‌هایی از بوستان و گلستان و قصیده‌های سعدی بر روی آن‌ها دیده می‌شود. این کتیبه‌ها به دست خوش‌نویس ابراهیم بوذری نوشته شده‌اند. همچنین قطعه‌هایی از کتبیه باقی مانده از دوران کریم خان زند نیز بر روی سر در آرامگاه قرار دارد. این کتبیه در گذشته دچار شکستگی شده به همین دلیل امروزه تنها قطعه‌هایی از آن درون آرامگاه محفوظ باقی مانده است.
حوضچه‌های آرامگاه سعدی
در این مجموعه حوضچه‌های متعددی وجود دارد که یکی از جذابیت‌های این آرامگاه است. یکی از این حوضچه‌ها در جلوی پیشگاه آرامگاه وجود دارد که مردم برای برآورده شدن آرزوهایشان درون این حوض سکه می‌اندازند. مردم بر این اعتقادند که اگر سکه بر روی سکه دیگری بیفتد، نباید به امید برآورده شدن آرزوی خود باشند.
در سمت چپ سعدیه حوض ماهی قرار دارد که از دیگر ویژگی‌های جالب این آرامگاه است. داخل این حوض به شکل هشت ضلعی بوده و دارای زیربنایی بین 25 تا 30 متر مربع است. طرح کاشی‌های داخل این حوض در سال 1372 به دست استاد کاشی‌کار، تیرانداز طراحی شده است و توسط میراث فرهنگی به اجرا درآمده است. گفتنی است کاشی‌کاری‌های داخل حوض به سبک سلجوقی انجام شده‌اند. بر فراز این حوض سه نورگیر یکی به شکل هشت ضلعی و دو عدد به شکل چهار ضلعی قرار دارد که ظاهر حوض آب را زیباتر کرده است. در گذشته یکی از اعتقادات مردم شیراز شستشو در این حوض آب بوده است و اعتقاد داشتند که آب این حوض شفا می‌دهد زیرا آبی که در این حوض وجود دارد از آب قناتی نشات می‌گیرد که برای مردم شیراز مقدس محسوب می‌شود. رسم شستن لباس‌ها در حوض ماهی موجود در سعدیه به ویژه در چهارشنبه سوری انجام می‌شده است.
در کنار حوض ماهی دو ساختمان قرار دارد که یکی ساختمان اداری سعدیه بوده و دیگری ساختمان کتابخانه این آرامگاه است. زیرزمینی نیز در این آرامگاه وجود دارد که امروزه به چایخانه سنتی تبدیل شده است.
بهترین زمان بازدید از سعدیه
از آن جایی که شهر شیراز در اکثر فصل‌های سال دارای آب و هوای خوبی است، در هر زمان از سال می‌توانید برای بازدید از سعدیه به این شهر سفر کنید. ولی خوب است بدانید که بازدید از این آرامگاه در فصل بهار حال و هوای دیگری دارد زیرا سرسبزی بی نظیر و زیبایی را در باغ این مجموعه می‌توانید مشاهده کنید از این رو پیشنهاد ما به شما برای بهترین زمان بازدید از آرامگاه سعدی، فصل بهار است. مدت زمانی که برای بازدید از سعدیه نیاز دارید، در بین 1 تا 2 ساعت است.
خوب است در رابطه با این نکته نیز بدانید که اگر در سفر به شیراز به دنبال خوردن بستنی و فالوده معروف این شهر هستید، بهترین نوع آن‌ها را در نزدیکی مجموعه سعدیه پیدا خواهید کرد.
