باغ ارم شیراز

• مدت پیشنهادی بازدید: 1 تا 2 ساعت
• ساعت دسترسی:  همه روزه 08:00 صبح تا 20:00
• شماره تماس:  ۰۷۱-۳۲۲۷۲۵۳۸
• هزینه اتباع ایرانی:  5000 تومان ( سال 99 )

یکی از باغ های بسیار معروف ایران که در شیراز واقع شده باغ ارم است که دارای چند بنای تاریخی و باغ گیاه شناسی می باشد. این باغ در زمان سلسله های زیادی مانند اینجو و آل اسحاق پابرجا بوده است، اما ظاهر کنونی این باغ بیشتر از همه مدیون تغییراتی است که کریم خان زند در آن انجام داده است. بنا های ساخته شده در این باغ در زمان شاه عباس صفوی، در زمان قاجار و در زمان کریم خان ساخته شدند که از این ساختمان ها فقط یک مورد آن ها را می توانید ببینید که البته زیاد لازم  نیست نگران این موضوع باشید، چون بیشتر جذابیت این باغ در فضاسازی و محیط بیرونی آن است.

تاریخچه باغ ارم

تاریخچه دقیقی از این باغ در دسترس نیست و هیچ کس به طور قطع نمی‌داند که چه کسی اولین بار این باغ را بنا کرده است. تنها چیزی که درمورد این باغ پیدا شده است، تاریخچه آن در سفرنامه های تاریخی و قدیمی است. بر اساس آنچه در این سفر نامه ها آمده است، قدمت باغ ارم به حدود قرن های ده و یا یازده هجری نسبت داده شده است.

برخی افراد نیز ساخت این باغ را به زمان سلجوقیان مربوط دانسته اند. زبرا در زمان سلجوقیان فردی به نام اتابک قراچه وجود داشت که حکمران فارس بود. او اقدام به ساخت چندین باغ و عمارت در شیراز کرده بود. به همین دلیل می‌گویند احتمالا این باغ نیز به دستور اتابک قراچه ساخته شده است.

دیگر شایعاتی که در مورد این باغ وجود دارد اسن است که باغ ارم در زمان آل اینجو، آل مظفر و گورکانیان وجود داشته است. این حرف زیاد قابل استناد نیست و تنها مدرک آن یکی از غزلیات حافظ است که با توجه به آن می‌توان فهمید این باغ در زمان آل اینجو وجود داشته و او اختیار باغ را در دست داشته است. بیتی که به این موضوع اشاره می‌کند را در ادامه مشاهده خواهید کرد.

در گلستان ارم دوش چو از لطف هوا                                                زلف سنبل به نسیم سحری می‌آشفت

گفتم ای مسند جم جام جهان بینت کو                                                  گفت افسوس که آن دولت بیدار بخفت

بعد از آن این باغ در تصرف آل مظفر بوده است. در زمان صفویه اطلاعات دقیقی در مورد آن وجود ندارد. تنها مدرک یکی  از نوشته های جهانگردی خارجی است که در آن بیان می‌کند که باغ های با شکوه و آبادی وجود داشتند. در زمان صفویه به بعد، تمامی باغ های ایرانی از جمله باغ ارم مرمت شدند و رونق یافتند.

در اواخر دوران حکومت زندیه این باغ حدود 75 سال در دست سران ایل قشقایی بوده است. آن‌ها در این باغ عمارتی را بنا کردند. در زمان ناصرالدین شاه نیز در این باغ عمارتی ساخته شد که چندین سال ساخت آن زمان برد. طبق مستندات موجود این عمارت تا زمان ناصرالدین شاه وجود داشته اما بعد از آنکه حاج نصیرالملک شیرازی آن را خریداری می‌کند، ظاهر باغ را بر اساس آنچه امروز وجود دارد تغییر می‌دهد.

این باغ که در نهایت به مالکیت همسر شاه پهلوی درآمده بود، به دانشگاه شیراز واگذار شد.در سال 1345 تا 1350 بر روی باغ تغییرات اساسی ایجاد شد.علاوه بر اضافه شدن زمین بزرگی به آن، تمامی محوطه و بناها داخل باغ مرمت و بازسازی شدند.

ساختمان باغ ارم

در نمای شرقی عمارت باغ ارم 6 کتیبه سنگی دیده می‌شود. هر کدام از آن ها تاریخ های مختلفی دارند که نام نصیرالملک بر روی همه آن ها وجود دارد.این باغ با متراژ 110 هزار مترمربع اکنون در اختیار دانشگاه شیراز است. باغ ارم پر از درختان نارنج است. در تاریخ 6 تیر 1390 در فهرست میراث جهانی ثبت شد.

معماری باغ ارم

دور تا دور باغ ارم را دیوار های گلی پوشانده بود امروزه به جای این دیوار های گلی، نرده های آهنی را به عنوان دیوار قرار داده اند. شکل زمین باغ ارم مستطیلی شکل است. شیبی در باغ از بخش شرقی به غربی وجود دارد که معماران برای غلبه به این شیب پله هایی را در آن تعبیه کرده اند. ساختمان موجود در باغ در قسمت غربی باغ است . شامل یک ساختمان اصلی و یک عمارت اندرونی است. ارتفاع این ساختمان از بقیه بخش های باغ بیشتر است.

در کنار ساختمان اصلی باغ ارم استخر زیبایی وجود دارد که دارای مساحت 335 متر و عمق نیم متر است. در ساخت این استخر قطعات سنگی بزرگی استفاده شده که با توجه به شواهد گفته می‌شود مربوط به زمان جانی خان ایلخان است. عمق استخر در گذشته بیشتر بوده و با مرمت به عمق فعلی رسیده است. در 4 گوشه این استخر 4 نخل قرار دارند که به جذابیت این باغ می‌افزایند. بنا شدن استخر به طوری که تصویر عمارت در آن دیده می‌شود یکی دیگر از جذابیت های این استخر است.در امتداد استخر باغ ارم جوی آبی وجود دارد که بعد از گذشتن از حوض کوچک تالار حوض خانه با استخر می‌ریزد. پس از آن به جوی های دیگر وارد می‌شود و در تمامی باغچه های باغ جریان می‌یابد.

اضلاع این باغ به سمت بلوار آسیاب سه تایی، خانه های مسکونی، بلوار ارم و باغ های دیگر است. در های ورودی این باغ نیز در ضلع بلوار ارم به سمت شمال هستند.

راه های دسترسی به باغ ارم

پیاده

اگر قصد بازدید از این باغ را دارید و می‌خواهید پیاده به آنجا بروید، این را بدانید که نزدیک ترین ایستگاه مترو به باغ ارم ایستگاه مترو نمازی است. بعد از رسیدن به ایستگاه مترو نمازی، 10 دقیقه پیاده روی تا رسیدن به میدان دانشجو و میدان ارم خواهید داشت. از آنجا به راحتی می‌توانید این باغ زیبا را مشاهده کنید. اگر مایل به پیاده روی نیستید با استفاده از تاکسی نیز می‌توانید این مسیر را بپیمایید.

ماشین

اگر قصد رفتن به این باغ با ماشین شخصی را دارد، بهترین مسیر برای رسیدن به باغ ارم بلوار شهید چمران است. پس از آنکه در این بلوار قرار گرفتید، آن را تا انتها ادامه دهید. بعد از رسیدن به میدان دانشجو به چپ بپیچید و راه را تا میدان ارم ادامه دهید. بعد از رسیدن به میدان ارم به راست بپیچید و وارد خیابان ارم شوید. از آنجا باغ ارم را خواهید دید.