اراک مرکز و بزرگترین شهر استان مرکزی است که تنها کمی بیشتر از دو قرن قدمت تاریخی دارد و به سبب وجود صنایع متعدد به نام پایتخت صنعت ایران شناخته می شود. البته زیبایی های طبیعت اراک و آثار تاریخی به جا مانده از دوره ی قاجاریه از یک سو و فاصله نسبتا کمی که با شهر تهران دارد، جذابیت گردشگری این شهر را برای علاقه مندان طبیعت و تاریخ دو چندان نموده است. پس اگر برای سفر به اراک مردد هستید و با جاهای دیدنی اراک آشنایی ندارید در ادامه سری مقالات جاهای دیدنی ایران زیبا با سلطان سفر به اراک سفر می کنیم و جاهای دیدنی اراک را معرفی خواهیم کرد.
آثار تاریخی اراک
بازار اراک
یکی از قدیمی ترین بناهای تاریخی اراک بازار سرپوشیده اراک می باشد که در سال 1228 هجری قمری در زمان حکومت فتحعلی شاه قاجار و به وسیله یوسف خان گرجی بنا نهاده شد. معماری خاص و زیبای بازار اراک باعث می شود در فصل سرما هوای گرم و مطبوعی داشته و در تابستان به رغم سرپوشیده بودن هوای آن خنک و مطبوع باشد. این بازار دارای دو محور شمالی-جنوبی و شرقی-غربی است که در مرکز بازار به چهارسوق می رسند. بازار اراک یا به گفته محلی ها بازار سرپوشیده در سال 1355 به عنوان اثر ملی به ثبت رسیده است.
برج شیشه اراک یا ارگ حکومتی
برج شیشه یکی از جاهای دیدنی اراک است که جزو اولین سازه های شهر اراک در زمان فتحعلی شاه بوده است، اما اکنون جز بنایی یادبود اثر چندانی از آن باقی نمانده است. این ارگ حکومتی را به سبب کاشیکاری های زیبا با طرح لوزی و طوق که نور خورشید را منعکس میکرده است برج شیشه نامیده اند. بنای یادبود برج شیشه را می توانید در میدان سرداران اراک مشاهده کنید.
حمام چهار فصل موزه مردم شناسی اراک
حمام چهار فصل اراک از بناهای تاریخی مربوط به اواخر دوره قاجاریه است که توسط حاج محمد خوانساری بنیان نهاده شد. علت نامگذاری این حمام با نام چهارفصل کاشکاری های زیبای آن با نقوش چهار فصل سال و جلوه های طبیعت است. از ویژگیهای خاص این حمام میتوان به وجود بخشی مجزا برای اقلیت های مذهبی اشاره کرد. حمام چهارفصل اراک در سال 56 به عنوان اثر ملی به ثبت رسید و از سال 73 به عنوان موزه مردم شناسی اراک بازگشایی شد. این بنای تاریخی اراک در خیابان دکتر بهشتی، بین میدان هفت تیر و شهدا قرار دارد.
خانه حسن پور موزه صنایع دستی اراک
خانه های تاریخی یادگارهایی از دوران گذشته هستند که با معماری متفاوت و زیبا آدمی را به حال و هوای تاریخی خود میبرند. در میان جاهای دیدنی اراک، خانه حسن پور نیز یادگاری 100 ساله از دوره قاجار است که توسط حاج علی مشیری از تاجران فرش اراک بنا شد. این خانه در ابتدا شرکت فرش بود و پس از آن به مدرسه و خانه مسکونی تبدیل شد. تا اینکه در سال 47 توسط میراث فرهنگی خریداری شد. در سال 82 فعالیت خانه تاریخی حسن پور با تبدیل به موزه صنایع دستی از سر گرفته شد و با جمع شدن موزه، این خانه تاریخی زیبا به تازگی تبدیل به یک رستوران سنتی شده است.
مدرسه سپهداری
یکی از بناهای تاریخی و جاهای دیدنی اراک مدرسه سپهداری است که همزمان با بازار اراک و به دستور یوسف خان گرجی سپهدار اعظم بنا نهاده شد. این مجموعه شامل مسجد و مدرسه می باشد که مدرسه آن از همان ابتدا با عنوان حوزه علمیه در اراک فعالیت خود را آغاز کرد. از سرشناس ترین شاگردان این مجموعه می توان امام خمینی و آیت الله گلپایگانی را نام برد. در معماری گنبد و حجره های مدرسه سپهداری از سبک دوره صفویه اقتباس گرفته شده است. و گنبد این مدرسه را میتوان بزرگترین گنبد آجری در بافت تاریخی شهر اراک دانست.
قلعه حاج وکیل اراک
قلعه حاج وکیل یکی از جاهای دیدنی شهر اراک بوده که قدمت آن به دوران قاجار برمیگردد. صاحب این بنا در ابتدا یک شرکت تجاری انگلیسی در حوزه صادرات فرش بوده است. پس از چندی فردی متمول به نام حاج محمدحسین میثمی وکیل این بنا را خریداری میکند و به همین علت از آن پس به قلعه حاج وکیل شهرت می یابد. این ساختمان با زیربنایی به متراژ 900 متر در محوطهای 3500 متری واقعشده است. اکنون در این مکان موزه صنایعدستی شهر اراک قرار دارد که نزدیک به 250 اثر شامل فرش، گلیم، آثار قلمزنی، آثار خطاطی و... در آن به نمایش درآمده است. این اثر تاریخی در سال 1375 در فهرست آثار ملی ایران ثبت گردید.
خانه حاج حسین خاکباز موزه مفاخر
خانه خاکباز را میتوان از زیباترین بناهای تاریخی و جاهای تاریخی اراک دانست. این خانه زیبا با معماری کوشک مانند اثری به جا مانده از دوران قاجار است که 2 ایوان شرقی و غربی، 11 اتاق، حمام خصوصی در خارج از خانه و دو قنات در داخل خانه و محوطه بنا دارد. از سال 88 این بنا به عنوان موزه مفاخر اراک شروع به کار کرد که بخش های مختلفی مانند تالار امام خمینی، تالار امیرکبیر، تالار قائم مقام فراهانی و … را شامل می شود.
جاذبه های طبیعی اراک
تالاب میقان اراک یا نمکزار فراهان
در فاصله 15 کیلومتری از شهر اراک به تالاب میقان می رسیم تالابی زیبا و خاص که هر ساله در فصل زمستان میزبان پرندگان مهاجری همچون فلامینگو، درنا و مرغابی ها می باشد. میقان یک مقصد بی نظیر برای کسانی است که به پرنده نگری علاقه مند هستند. بد نیست بدانید در گذشته این تالاب را به نام نمکزار فراهان می شناخته اند. کسانی که از این تالاب دیدن کرده اند هیچ گاه منظره زیبای غروب میقان را همراه با صدای پرندگان آن از یاد نخواهند برد.
روستای هزاوه اراک زادگاه امیرکبیر
هزاوه روستایی در 18 کیلومتری غرب اراک است که زادگاه بزرگمردانی همچون امیرکبیر و قائم مقام فراهانی بوده است. هزاوه به معنی دره پر آب و خوش آب و هوا به تاکستان های انگورش نیز معروف است. درخت سرو کهنسال، مسجد و حمام قدیمی و امامزاده سلطان احمد از دیدنی های روستای هزاوه می باشد.
منطقه حفاظت شده هفتاد قله
منطقه حفاظت شده هفتاد قلعه به فاصله 25 کیلومتری از شهر اراک یکی از جاهای دیدنی اراک برای کوهنوردان، طبیعت گردان و دوستداران حیات وحش است. این منطقه زیستگاه انواع گیاهان و جانوران است که روزگاری شکارگاه شاهان بودن است. در دره های این منطقه مانند دره چکاب کتیبه هایی با بیش از 400 سال قدمت نیز دیده شده است.
روستای انجدان اراک
روستای انجدان به عنوان روستایی تاریخی و توریستی در فاصله 37 کیلومتری شهر اراک قرار دارد. انجدان را میتوان یکی از بهترین جاهای دیدنی اراک دانست چرا که تلفیقی از آثاری تاریخی مانند مقبره شاه غریب، مقبره شاه قلندر و چهل دختران با چندین جاذبه دیدنی طبیعی مانند غار آسیلی، غار میان لائون (کلوچه بالا) انجدان را دارد. در گورستان این روستا کتیبه ای متعلق به نوه سلمان فارسی دیده شده است که در حال حاضر در موزه چهارفصل اراک به نمایش گذاشته شده است، بنابر شواهد تاریخی سلمان فارسی را متولد روستای انجدان می دانند.
غار سفید خانی
سفیدخانی غاری زیبا در 18 کیلومتری اراک از جاذبه های طبیعی کوه سفید خانی و جاهای دیدنی اراک است. وجه تسمیه نامگذاری این کوه برف زیادی است که در زمستان آن را می پوشاند و حتی در تابستان نیز برخی قسمت های آن باقی می ماند. ستون های استالاکتیتی موجود در غار سفید خانی زیبایی بکر و متفاوتی را خلق کرده اند. مسیر دسترسی به این غار از دو روستای رباط میل و خانه میران می باشد.
چشمه چپقلی اراک
اگر گذرتان به شهر اراک افتاد، حتما از منطقه گردشگری فوقالعاده زیبای “ چشمه چپقلی ” که در ۲۸ کیلومتری این شهر و در دامنههای رشته کوه سفیدخانی قرار دارد بازدید کنید. در این منطقه چشمههایی از دل زمین جاری شده که برای درمانهای دارویی واقعا حکم معجزهگر را ایفا میکنند. این چشمه در بالای روستای رباط میل واقع در رشته کوه سفیدخانی قرار گرفته و در اطراف آن دشتهای سرسبز با آب و هوایی مطبوع قرار دارد. علاوه بر این موضوع، یک پارک جنگلی سرسبز در مجاورت چشمه چپقلی قرار دارد که امتداد آن از شرق به رشته کوه میران و سفید پی، و از غرب به کوههای کلاغ نشان و قدمگاه، و همچنین از شمال به دشت شازند و خطوط لوله نفت و از جنوب به جبال تحت بزرگ و ˈقالی خانی کشیده شده و از نظر شرایط آب و هوایی و اقلیمی دارای زمستان های سرد، بهار و پاییز معتدل و تابستان هایی مطبوع است.
یکی دیگر از ویژگیهای فوق العاده چشمه چپقلی این موضوع میباشد که در آن منطقه نزدیک به پنجاه گونه گیاهی پرکاربرد مانند آویشن، درمنه، استپا، گون، قدومه، گل اروانه، جو وحشی، مرزنجوش و شیر سگ میروید و در فصل بهار لالههای فوق العاده زیبایش نمایی خارق العاده به این ناحیه میبخشد. درست در منطقهای که چشمه در آن واقع شده است پارک جنگلی دست کاشت قرار گرفته است.