سوغات تبریز: معرفی شیرینی ها و صنایع دستی تبریز

سوغات تبریز را می‌ توان یکی از جذاب ترین و متنوع ترین بخش های تبریز برای گردشگران دانست، به خصوص خوراکیهای خوشمزه، شیرینی‌ جات رنگارنگ و صنایع دستی زیبا و کاربردی که می‌ توانید از سفر به این شهر در کنار دیدن جاهای دیدنی تبریز برای عزیزانتان به یادگار ببرید.  در ادامه این مطلب از سلطان سفر قصد داریم تا با هم سوغات تبریز را مورد بررسی قرار دهیم و به شما کمک کنیم که سوغات مناسب برای خودتان را قبل از سفر انتخاب کنید. در این مطلب ابتدا ما سوغات خوراکی تبریز که شیرینی های خوشمزه و خوراکی‌های خاص موجود در این شهر هستند را  خدمت شما معرفی می‌ کنیم و در قسمت بعدی به سراغ صنایع دستی این شهر می‌ رویم تا با این موارد بیشتر آشنا شوید، پس با سلطان سفر همراه باشید.

سوغات تبریز: خوراکی ها

رشته‌ ختایی 

این نوع شیرینی یکی از سوغات تبریز در ماه مبارک رمضان است که در کشورهایی مانند ترکیه با نام تل کادایف شناخته می‌شود. برای تهیه این نوع شیرینی از یک نوع رشته پخته شده استفاده می‌شود همچنین به یاد داشته باشید ممکن است که این نوع شیرینی را باقلوای رشته‌ای نیز بنامند. مواد اولیه مورد استفاده در این نوع شیرینی عبارتند از: "پودر گل محمدی، گلاب، دارچین، زنجبیل، کره تازه، پودر قند، رشته‌های مخصوص و مغزیجاتی مانند گردو و پسته"  وجود چنین مواد مغذی در این شیرینی‌ها باعث شده است که علاوه بر مزه بسیار خوب، ارزش غذایی بالایی نیز داشته باشد. 

لوز تبریز

 لوز یکی از شیرینی جات خوشمزه این شهر و یکی از لذیذترین سوغات تبریز به حساب می‌آید که ترکیبات آن عبارتند از: "پسته لِه شده، زعفران دم کرده، پودر قند، بادام، آب و شکر" این نوع شیرینی در سایر شهرهای ایران مانند یزد نیز تهیه می‌شود اما لوز  تهیه شده در تبریز دارای عطر و طعم بسیار بهتری نسبت به سایر نمونه‌های مشابه در سراسر کشور است.

چوروتمه

 این نوع شیرینی یکی از سوغات قدیمی تبریز می‌باشد که ممکن است این روزها به سختی بتوانید آن را در این شهر پیدا کنید و به شدت کمیاب می‌باشد.  برای پیدا کردن این شیرینی خوشمزه شما باید به بازار قدیم تبریز بروید و بعد از کمی گردش و پرس و جو آن را پیدا کنید تا بتوانید طعم بسیار خوب آن را بچشید. 

نان زنجبیلی

 یکی از خوراکی‌های خوشمزه و سوغات تبریز به حساب می‌آید که بیشتر در ماه مبارک رمضان و در سفره‌های افطار می توانید آن را ببینید، با صبحانه ها یا مهمانی‌ها  مورد استفاده قرار میگیرد. ترکیبات این نان "پودر زنجبیل، شیر، ماست، کره، روغن، تخم مرغ، آرد و در بیشتر موارد شکر" می‌باشند.

حلوا برزک

 این نوع حلوا که فقط در شهر تبریز می‌توانید پیدا کنید، دارای رنگ تیره‌ای است که در همان نگاه اول توجه شما را به خود جلب خواهد کرد و در صورتی که از فروشنده در مورد خواص این حلوا بپرسید، خواهید دید که بسیاری از این خوراکی تعریف می‌کنند. دلیل نامگذاری این حلوا این است که آن را از از نوعی دانه روغنی که بزرک سیاه نام دارد تهیه می کنند. عطر خوش برزک در این حلوا باعث شده است که این نوع حلوا یکی از پرطرفدارترین سوغات تبریز باشد.

شیرینی کنجدی

 یکی دیگر از سوغات تبریز که طرفداران زیادی هم دارد، شیرینی کنجدی میباشد که در شب نشینی‌ها، جشن های مختلف، مهمانی‌ها و به طور کلی مجالسی که در استان آذربایجان‌شرقی برپا می‌شود جایگاه مهمی دارد. از طرفی وجود موادی مانند: "کنجد، شکر، زرده تخم مرغ" دراین شیرینی باعث شده است که ارزش غذایی بالایی داشته باشد.

شیرینی لطیفه

 یکی از شیرینی‌های بسیار پرطرفدار خامه‌ای در سراسر کشور، شیرینی لطیفه می‌باشد. اما باید این نکته را در نظر داشته باشید لطیفه تولید شده در تبریز دارای عطر و طعم بسیار خوب و دلنشینی است. این نوع شیرینی به صورت دو نان دایره شکل و سبک می‌باشد که میان آن خامه قرار دارد. مواد تشکیل دهنده این نوع شیرینی معمولا "وانیل، بکینگ پودر، پودر قند، نشاسته ذرت، آرد و تخم مرغ" می‌باشد.

راحت الحلقوم

یکی از سوغات تبریز که  تقریباً در تمام ایران آن را می شناسند و دوست دارند، راحت الحلقوم میباشد. این شیرینی که بسیار مورد علاقه کودکان می باشد در مناسبتهایی در عیدهای مختلف و شب یلدا  بیشتر دیده می‌شود. مواد تشکیل دهنده این خوراکی خوشمزه: "آرد، جوهر لیمو، گلاب، آب، شکر و..." می‌باشد.

اریس

یکی از سوغات قدیمی تبریز که  دارای قدمت بسیار زیادی است، شیرینی اریس میباشد که مواد تشکیل دهنده آن معمولاً پسته، وانیل، شکر، شیر، کاکائو و… می باشند.  یکی از نکات بسیار جالبی که در خصوص این شیرینی بهتر است بدانید، محبوبیت آن بین تمام افرادی است که حتی یک بار آن را امتحان کرده اند.

باقلوای تبریز

باقلوا یکی از خوش طعم ترین سوغات تبریز است که شما می توانید انواع مختلف آن را در کشورهای حوزه مدیترانه و  شهرهای مختلف ایران پیدا کنید، اما نکته ای که در مورد باقلوای تبریز باید به یاد داشته باشید این است که هیچ کدام از انواع باقلوا در سراسر این مناطق از نظر عطر و طعم به پای باقلوای تبریز نمی رسند. مواد تشکیل دهنده این خوراکی " تخم مرغ، شکر، وانیل، آرد و مغزیجاتی مانند پسته و گردو" هستند.

قرابیه تبریز

یکی از شیرینی های گرانقیمت و معروف که به عنوان سوغات تبریز شناخته می شود قرابیه است. این نوع شیرینی شبیه به کلوچه می باشد و از موادی مانند تخم مرغ، وانیل، شکر، آرد و مغزیجاتی مانند بادام، گردو و پسته تهیه شده است. بیشترین استفاده از این نوع شیرینی در اعیاد باستانی و مذهبی می باشد و همچنین اهالی شهر تبریز برای پذیرایی از مهمانان ویژه خود از این نوع شیرینی های خوشمزه استفاده می کنند.

شیرینی پیچ انگشتی

 یکی از شیرینی‌های بسیار خوشمزه تبریز که میتوانید به عنوان سوغات تبریز برای  دوستان و آشنایان خود بیاورید، پفک گردویی یا شیرینی پیچ انگشتی می‌باشد. مواد تشکیل دهنده این شیرینی لذیذ "پسته، پودر شکر، وانیل، گردوی خرد شده، زرده تخم مرغ" هستند.

شکلات تسبیحی تبریز

شکلات تسبیحی نوعی شکلات جالب و خاص تبریزی است که در دو رنگ سفید و قهوه‌‌ای تهیه می‌‌شود. برای پخت این شکلات از شکر، شیر، بکینگ پودر، شیر خشک، وانیل، گلوکز، کره و پودر کاکائو استفاده می‌‌شود. از آن جایی که این شیرینی ظاهری به مانند تسبیح دارد. به آن شکلات تسبیحی گفته می‌‌شود.

نوقا

 این نوع شیرینی که یکی از سوغات تبریز به حساب می آید،  در مواردی "لوکاست" نیز نامیده می شود و بیشترین شباهت را به گَز در اصفهان دارد. مواد اولیه مورد استفاده در این نوع شیرینی عبارتند از: "وانیل، گردو، شکر، سفیده تخم و..." جالب است بدانید که این شیرینی های خوشمزه در فرهنگ تبریز جایگاه بسیار خاصی دارند و مردم این شهر ارزش زیادی برای نوقا قائل هستند.

آجیل و خشکبار

آجیل و خشکبار از زمان‌های قدیم یکی از سوغات تبریز بوده است که به سایر قسمتهای ایران حتی خارج از کشور نیز صادر می‌شده و امروز نیز شاهد پر رونق بودن بازار آجیل و خشکبار در این شهر هستیم.  آماده سازی خشکبار در این منطقه به دو روش صنعتی و سنتی انجام می‌شود و میوه هایی مانند زردآلو، انگور، هلو، آلو و… را خشک میکنند. یکی از سوغات بسیار ویژه شهر تبریز و به طور کلی استان آذربایجان شرقی خشکبار خوشمزه میان پر می‌باشد. روش تهیه محصولات به این صورت می‌باشد که ابتدا هسته میوه را به شکلی جدا می کنند که خود میوه به دو نیم تقسیم شود، سپس اجازه می‌دهند که کمی میوه خشک شود و در قسمت میانی آن ترکیبی مانند پودر هل، پودر قند و پودر بادام می‌ریزند 

لبنیات

 لبنیات تولید شده در استان آذربایجان شرقی یکی از اصلی ترین سوغات تبریز می‌باشند که همگی از شیر تازه گوسفند تهیه شده و از نظر کیفیت و طعم در رده بسیار خوبی قرار می گیرند. یکی از معروف ترین این محصولات پنیر لیقوان می باشد که در تمام شهرها می توانید آن را پیدا کنید، اما این نکته بسیار مهم را نباید فراموش کنید که پنیر لیقوان سنتی تولید شده در استان آذربایجان شرقی به دلیل وجود مراتع سرسبز و آب و هوای بسیار خوب طعم و عطر دیگری دارد. اگر به تبریز سفر کرده اید شما میتوانید بهترین پنیر لیقوان را از سرای گرجیلر و بازار تبریز تهیه کنید.

عسل سهند

عسل سهند یکی دیگر از از سوغات تبریز می باشد که به دست زنبورداران شهر مراغه تهیه و تولید می شود. از آنجایی که زنبورها از گل های طبیعی دامنه کوهستان های این منطقه تغذیه می کنند، عسل تولید شده در این منطقه طعم خاصیتی دارد که در ایران بسیار معروف می‌باشد. برای تهیه این عسل شما کافی است که به شهرستان مراغه در کنار تبریز بروید و از فروشگاه هایی که اثر طبیعی می فروشند محصول را خریداری کنید.

مربا گل محمدی

سوغات تبریز: صنایع دستی

صنایع دستی هر منطقه از ایران جلوه گاهی از اصالت و زیبایی فرهنگ غنی آن منطقه به شمار می رود و تبریز نیز از این قاعده مستثنی نیست. تبریزعلاوه بر خوراکی های خوشمزه، صنایع دستی زیبایی دارد. اگر چه شاید بیشتر ما فرش تبریز و یا چرم تبریز را می شناسیم، اما صنایع دستی این شهر به این دو خلاصه نمی شود. تنوع و زیبایی صنایع دستی تبریز را می توان در قلم زنی، منبت کاری، ورنی بافی و ... نیز مشاهده کرد، که در ادامه به معرفی آن ها می پردازیم. اگر می خواهید عزیزانتان را در تجربه خوش سفر خود شریک کنید، می توانید یکی از صنایع دستی تبریز را برای آن ها به یادگار ببرید.

چرم تبریز

چرم تبریز به دلیل کیفیت بالایی که دارد، میتواند با تولید کنندگان چرم در خارج از کشور نیز رقابت کند. به گونه‌ای که امروز شاهد صادرات محصولات چرمی تبریز به خارج از کشور نیز هستیم. زمانی که شما صنایع دستی چرمی را به عنوان سوغات برای آشنایان خود می آورید، علاوه و بر زیبایی و کیفیت میتوانید حس خوبی که صنایع دستی برای شما به همراه می آورند را به عزیزان خود هدیه دهید.

قلم زنی

قلم زنی یکی از هنرهای سنتی رایج در ایران است که از آن برای کنده کاری و نقش اندازی بر روی ظروف برنج، نقره طلا و مسی استفاده می‌شود. این هنر در ایران بر پایه دو سبک بنا شده است که عبارتند از سبک اصفهانی و سبک تبریزی؛ در سبک تبریزی هنرمندان با استفاده از حرکت و فشار مچ دست نقش های موجود بر روی ظروف را به وجود می‌آورند، به همین دلیل ما شاهد این هستیم که آثار قلم زنی به روش تبریزی دارای برجستگی‌ها و محکم تری هستند که همین به افزایش ظرافت این آثار هنری کمک کرده است. آثار قلمزنی می‌توانند یکی از ماندگارترین سوغات تبریز باشند.

منبت کاری

منبت کاری یکی از هنرهای دستی در سراسر ایران است که بسته به منطقه جغرافیایی، می تواند دارای انواع مختلفی باشد. همین باعث شده است که یکی از سوغات تبریز منبت کاری های تهیه شده توسط هنرمندان تیزبین این شهر باشد. منبت کاری‌ها علاوه بر این که جلوه بسیار زیبایی دارند، می‌توانند برای تزیین ظروف مختلف مورد استفاده قرار بگیرند و شما می توانید این صنایع دستی را برای عزیزان خود به عنوان سوغات بیاورید. این نکته بسیار مهم را در نظر داشته باشید که قیمت منبت کاری ها با توجه به چوب مورد استفاده و استادی که بر روی آن چوب کار کرده می تواند متفاوت باشد.

قالی تبریز

یکی از مهمترین صنایع دستی استان آذربایجان شرقی قالی بافی است و زمانی که شما به شهر تبریز سفر می کنید می‌توانید قالی‌های دستباف و تابلوفرش‌های مختلفی که توسط افراد محلی در قسمتهای مختلف این استان بافته شده است را مشاهده کنید. جالب است بدانید که امروزه تبریز به عنوان فرش جهانی فرش شناخته می شود. تنوع بالای قالی‌های دستباف در این شهر باعث شده است که به راحتی بتوانید فرش مورد نظر خود را به عنوان سوغات تبریز برای آشنایان خود ببرید.

ورنی تبریز

ورنی بافی نام یکی از صنایع دستی تولید شده در تبریز می‌باشد که کمتر از بقیه موارد این منطقه شناخته و مورد توجه قرار گرفته است. ورنی در اصل نوعی فرش بدون پرز است که دارای زیبایی منحصر به فردی می‌باشد. قدمت هنر ورنی بافی در استان آذربایجان شرقی به چند صد سال پیش بازمیگردد و تولید کنندگان این صنایع دستی که می تواند یکی از منحصر به فرد ترین سوغات تبریز باشد، توسط زنان عشایر در این منطقه بافته میشود.

گلیم بافی

یکی از قدیمی ترین و زیباترین هنرهای دستی در منطقه آذربایجان شرقی و شهر تبریز گلیم بافی می‌باشد. گلیم‌های تهیه شده در این منطقه از ابریشم، موی بز و پشم گوسفند هستند و به عنوان زیر انداز یا گلهای تزیینی مورد استفاده قرار می‌گیرند و به می توانند به عنوان یک سوغات بادوام و زیبا مورد استفاده قرار بگیرند. معروف ترین گلیم تولید شده در این منطقه گلیم شاهسون می‌باشد که در آن از نقشه‌های بزرگ و برجسته که در میان حاشیه‌ای متشکل از نوارهای باریک قرار گرفته‌اند استفاده می‌شود.

سفال و سرامیک

سفال و سرامیک در تبریز به عنوان یکی از قدیمی ترین سوغات این شهر به شمار می‌آید. دلیل بالا بودن کیفیت سفال و سرامیک تولید شده در این شهر وجود خاک مرغوب در این منطقه می‌باشد و همین باعث شده است که شما به عنوان سوغات تبریز به توانید ظروف سفالی و سرامیکی تولید شده در این شهر را برای آشنایان و نزدیکان خود ببرید.

پارچه‌‌هایی با چاپ کلاقه‌‌ای

چاپ کلاقه‌‌ای که به آن باتیک می‌‌گویند، نوعی چاپ بر روی پارچه‌‌های ابریشمی است که به اسم کشور آذربایجان در یونسکو به ثبت جهانی رسیده است. گفتنی است قطب اصلی آن در ایران برای شهر اسکو در نزدیکی تبریز بوده که به دلیل نزدیک بودن به شهر تبریز انواع مختلفی از پارچه‌‌هایی با این چاپ در این شهر مشاهده می‌‌شود. در گذشته از گیاهانی چون روناس، پوست گردو، زردچوبه و ... برای طراحی و رنگرزی بر روی این پارچه‌‌ها استفاده می‌‌شده است. در این چاپ طرح‌‌ها با استفاده از رنگرزی و واکس بر روی پارچه زده می‌‌شود.

نقره‌کاری

نقره‌کاری و یا حکاکی روی نقره یکی از مهم‌ترین صنایع دستی تبریز به شمار می‌رود که در بین اقشار مختلف طرفداران بسیاری دارد. از نقره‌های ساخته شده توسط هنرمندان نقره‌کار تبریزی توسط خانم‌ها استقبال بیشتری می‌شود ولی باز هم از هر جنیست و سن و سالی علاقمندان بسیار به وسیله‌های ساخته شده توسط نقره‌کاران تبریزی وجود دارند. به همین دلیل است که این وسیله‌های ساخته شده از نقره می‌تواند سوغاتی منحصر به فردی برای دوستان و آشنایانتان محسوب می‌شود.

در گوشه و کنار این شهر نقره‌کاران متعددی دیده می‌شوند که مشغول قلم‌زنی بوده و به دنبال خلق آثار زیبا و نو از نقره هستند. نقره‌سازی از سال 1915 میلادی از کشور ترکیه برای اولین بار وارد تبریز شده است و به همین دلیل است که بیشترین نقره‌کاران ایرانی در استان تبریز قرار دارند. نکته جالب توجهی که در رابطه با نقره‌کاران تبریزی وجود دارد این است که بیشتر این قشر را هم‌وطنان ارامنه تشکیل داده‌اند.

بازارچه‌های صنایع دستی تبریز

بازارچه دائمی تبریز بزرگ‌ترین بازارچه دائمی صنایع دستی غرب کشور می‌باشد که تمامی صنایع دستی تبریز از جمله منبت کاری‌ها، گلیم، چرم تبریز و... در این بازارچه یافت می‌شود. این بازارچه زیبا و دوست داشتنی در خیابان توانیر تبریز، فلکه گلپارک و جنب مجتمع گلپارک، در آبان ماه 1392 تاسیس شد که متاسفانه پس از 2 سال فعالیت، به فروشگاه و محل عرضه مستقیم محصولات دامی و کشاورزی تغییر کاربری داد و اکنون دیگر نمی‌توانید صنایع دستی و سوغات مورد نیاز خود را از آن تهیه کنید؛ اما در تبریز بازارچه‌های کوچک تری وجود دارند که محل بسیار مناسبی برای خرید سوغاتی می‌باشند. از این بازارچه‌ها می‌توان به بازار قدیمی تبریز و بازار هنر و صنایع دستی در امیریه تبریز اشاره کرد. بازار قدیمی تبریز هم اکنون یکی از بزرگ‌ترین بازارهای صنایع دستی سرپوشیده در تبریز می‌باشد که در مرداد ماه سال 1389 خورشیدی در فهرست میراث جهانی یونسکو به ثبت رسید.